Wat is waardegedreven werken en wat levert dit patiënten, maar ook de organisatie op? Voorafgaand aan het eerste tafelgesprek delen oncologisch chirurg Linetta Koppert, neuroloog Bob Roozenbeek, KNO-arts Rob Baatenburg de Jong, kaakchirurg Eppo Wolvius en gynaecoloog Ramon Dykgraaf hun ervaringen met waardegedreven zorg in het Erasmus MC via een filmpje.
Tafelgesprek 1: beleid waardegedreven zorg in het Erasmus MC
Joke Boonstra, lid Raad van Bestuur Erasmus MC, begint het eerste tafelgesprek vanuit organisatieperspectief en benadrukt het belang van het inbedden van het waardegedreven zorg-gedachtegoed in organisatie en strategie. “Blijf je het zien als een project, dan gaat het niet lukken.” Ze zoomt in op de ambities van de huidige koers van het Erasmus MC, waarvan het eerste technische UMC van Nederland worden er één is (vanaf minuut 6:05).
Directeur kwaliteit en patiëntenzorg Mieke Hazes vertelt vanaf minuut 13:56 vanuit het kwaliteitsperspectief onder andere wat het concept van de patiënt als partner inhoudt. “De essentie is dat de patiënt centraal staat. In ons programma hebben we veel opgenomen over patiëntgerichte zorg en uitkomstgerichte zorg en hoe je dat meeneemt in beslissingen en behandeling.” Rob Baatenburg de Jong, voorzitter stuurgroep waardegedreven zorg (WGZ), komt als derde en laatste tafelgast aan het woord om vanuit stuurgroep-perspectief te vertellen over de stappen die binnen het Erasmus MC zijn gevolgd bij het uitrollen van waardegedreven zorg. “Eén van de dingen die we van meet af aan wilden bereiken, is dat de patiënt merkt dat er iets met die vragenlijst gedaan wordt. [...] Dan voelt de patiënt zich gehoord en is hij bereid om het de volgende keer weer te doen. Dan krijg je een longitudinale meting door de tijd die ook meerwaarde voor de zorgverlener heeft (vanaf minuut 17:03).
Arie Franx besluit het eerste tafelgesprek door zijn gasten te vragen naar de drie kritische succesfactoren voor het succesvol organisatiebreed implementeren van waardegedreven zorg, te weten: 1: waardegedreven zorg moet beleid van de hele organisatie zijn; 2: er dient direct meerwaarde gevoeld worden voor medewerkers en patiënten; 3. dit moet makkelijk zijn om toe te passen (vanaf minuut 28:48).
Cliëntenraad: actief betrokken bij alle stappen binnen het WGZ-programma
Hoe kijkt de cliëntenraad van het Erasmus MC naar de implementatie van waardegedreven zorg? Vanaf minuut 30:56 vertelt lid Gert Jan van Steenbrugge in een filmpje over de positieve punten én de knelpunten en gaat hij in op de patiëntbetrokkenheid. “We zijn nauw betrokken als lid van de stuurgroep, waar we ons laten informeren over de koers van het programma en waar we vooral die aspecten die de patiënt aangaan, bewaken.”
Kijkersvragen en antwoorden eerste tafelgesprek
Tijdens en na het eerste tafelgesprek was er tijd om in de studio de volgende vragen te behandelen:
- Hoe hebben jullie patiënten betrokken? (vanaf minuut 25:45)
- Hoe zorgen we dat patiënten met minder goede gezondheidsvaardigheden op deze trein kunnen springen? (vanaf minuut 27:25)
Tafelgesprek 2: resultaten en uitdagingen WGZ-programma Erasmus MC
Ingrid Peters, programmaleider waardegedreven zorg, vertelt tijdens het tweede tafelgesprek hoe je waardegedreven zorg in de organisatie stap voor stap levend maakt (vanaf minuut 33:43). “Door vanaf dag één het basisverhaal te vertellen. [...] Als je uitlegt wat het hogere doel is en wat je daarvoor nodig hebt, kun je samen met patiënten persoonsgerichte zorg van de grond krijgen. Vanaf minuut 37:46 vertelt Peters welke concrete resultaten het programma heeft gebracht en hoe ze tot die resultaten gekomen zijn. Oncologisch chirurg Linetta Koppert licht vanaf minuut 40:28 de overstap naar de huisbrede generieke wgz-meting uit. “Ik kijk er naar uit, want het is goed doorontwikkeld. Mijn team hoort bij de early adopters. […] Standaardisatie wordt genoemd als cruciale factor bij wgz.”
Toegevoegde waarde van vragenlijsten
Hoe ervaren zorgverleners van het Erasmus MC het gebruik van vragenlijsten en wat levert het op? In een filmpje vertellen oncologisch en gastro-intestinaal chirurg Bas Wijnhoven, verpleegkundig specialist Greta Mulders en internist Virgil Dalm hoe het werken met vragenlijsten er in de dagelijkse praktijk uitziet en wat de toegevoegde waarde in het zorgproces is (vanaf minuut 46:34).
Resultaten en uitdagingen: IT-functionaliteiten
Martin Kalshoven, manager I&T waardegedreven zorg, komt aan het woord over de IT-infrastructuur (vanaf minuut 51:46): “We startten met de blik: we gaan dit breed in het Erasmus MC neerzetten. Dan moet je kijken naar hoe je aansluit bij de dingen die er al zijn.” Linetta Koppert gaat vanaf minuut 59:00 in op de vraag hoe het programma van het Erasmus MC aansluit bij uitkomstgerichte zorg, waarbij ze ook de rol van de patiënt aanstipt.
Wat het invullen van vragenlijsten voor de patiënt en daarmee ook voor de verpleegkundig specialist betekent, vertelt Marianne van der Ent vanaf minuut 1:02:36. “Het helpt mij enorm in de spreekkamer. Ik merk dat patiënten laagdrempelig hun angsten en emoties kunnen uiten doordat je inzicht hebt in waar patiënten problemen ervaren.”
Vragenlijsten in de spreekkamer
Hoe worden vragenlijsten ingezet in de spreekkamer en vinden patiënten het gebruik ervan een plus? In het laatste filmpje (vanaf minuut 1:10:47) delen verpleegkundig specialist Greta Mulders en patiënt Ester van der Leeuw hun ervaringen. Van der Leeuw: “Het helpt me in het openen van het gesprek hoe het nu echt met me gaat, tegelijkertijd vond ik het lastig omdat ik me bij het invullen afvroeg in hoeverre het te maken heeft met mijn ziektebeeld.”
Resultaten en uitdagingen: betekenis voor de patiënt
Generieke en domeinspecifieke vragen in vragenlijsten kunnen ver afstaan van de aandoening waarvoor patiënten naar het ziekenhuis komen. En is er nog te weinig aandacht voor positieve gezondheid? Van der Ent: “Het is heel belangrijk wat de betekenis van ziek zijn is voor de patiënt, dan kun je ook met een generieke vragenlijst naar voren krijgen waarmee de patiënt worstelt (vanaf minuut 1:14:34).
Resultaten en uitdagingen: vooruitblik WGZ in het Erasmus MC
Tot slot een vooruitblik (vanaf minuut 1:17:59). We moeten aan de patiënt laten zien dat we knelpunten niet alleen signaleren, maar dat we meteen doorverwijzen, zegt Van der Ent. Koppert hoopt dat de patiënt steeds meer eigenaar wordt op allerlei fronten. “Ik denk heel erg dat we samen moeten optrekken om zoveel mogelijk gegevens te verkrijgen over de kwaliteit van leven, dat we leren om voorspellingen te doen op uitkomsten.” Op IT-vlak zijn een nieuwe it-infrastructuur en nieuwe technologie de grote veranderingen van de komende jaren, vertelt Kalshoven. Wat Ingrid Peters betreft, heeft het Erasmus MC over vijf jaar gelijke toegang tot waardegedreven zorg gerealiseerd. "Dat betekent ook dat patiënten met lagere gezondheidsvaardigheden geïncludeerd worden.”
Na de vooruitblik met de tafelgasten sluit Arie Franx het werkbezoek af met een korte, treffende samenvatting: waardegedreven zorg is het Erasmus MC van binnenuit aan het veranderen. Er liggen nog een heleboel uitdagingen, maar er zijn ook veel stappen gezet.
Kijkersvragen en antwoorden tweede tafelgesprek
Tijdens het tweede tafelgesprek was er tijd om in de studio te volgende vragen te behandelen:
- Is dit nu iets voor elk ziektebeeld en elke indicatie? (vanaf minuut 42:08)
- Kun je de zorg verbeteren zonder die ziektespecifieke uitkomsten? (vanaf minuut 44:43)
- Waarom de keuze voor PROMIS 10? (vanaf minuut 45:15)
- Welke leveranciers voor die vragenlijstfunctie moet ik bellen? (vanaf minuut 55:02)
- Hoe verhoudt dit zich tot uitkomstgerichte zorg? (vanaf minuut 58:58)
- Wat kunnen patiënten in het portaal zien? (vanaf minuut 1:08:42)
- Wat ziet de zorgverzekeraar van het programma? (vanaf minuut 1:09:19)
- Overvragen we de patiënt niet een beetje? (vanaf minuut 1:20:44)